دسته: روانشناسی و علوم تربیتی اریخ مطالعه انگیزش به زمان پیدایش آدمی‌روی كره زمین بر می‌گردد این تاریخ را باید در نوشته های فیلسوفان قدیم از قبیل افلاطون، ارسطو و دیگران جستجو كرد مثلاً افلاطون مفهوم ازادی اراده را مطرح می‌كند به نظر او انسان در فعالیت و انتخاب درست یا نادرست آزاد است فیلسوفان یونان قدیم در تبیین رفتار بشر، مفهوم انگیزه را به كار نبرده اند، بلكه مفهومهای عقل
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
بررسی عوامل ایجاد انگیزه معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی جهت استفاده از راه كارهای نوین آموزش استناد زده شده
مقدمه:
شاید اغراق نباشد كه بگوییم « آدمی‌شاهكار خلقت است » و به یقین می‌توان او را آشكارترین و قوی ترین شاهد ثابت وجود خداوند بزرگ دانست . انسانی كه خود مخلوق آفریدگاری توانمند است و از طرفی خالق حوادث . به این معنا كه هر حادثه ای روی رفتارش تأثیر می‌گذارد و خودش نیز حادثه می آفریند كه با عظمت ترین حادثه ساخته دست او فرهنگ (cutlure)است . (شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
این شاهكار خلقت موجود بسیار پیچیده است كه با وجود تمام پیشرفت های ساخته دست خودش هنوز بسیاری از توانمندی های خود را شناخته است و مهمترین و پیچیده ترین جنبه اش ، انسان را چه عواملی متأثر می‌شود؟ بحث از علیت رفتارهای انسان از جمله مسائل اساسی روان شناسی است ،چون تا علت رفتار شناخته نشود پیش بینی و كنترل رفتار انسان امكان نخواهد داشت. به همین سبب اصطلاح « انگیزش » هم قدیمی‌ترین و هم جدیدترین اصطلاح در روان شناسی است . بحث از انگیزش در واقع بحث از تعلیل یا علت یابی رفتار انسان است بحث از اینكه چرا مردم تفاوت عمل می‌كنند و حتی یك فرد متفاوت عمل می‌كند.
داشتن انگیزه در كاری رابطه مستقیم با بهبود نتیجه به دست آمده دارد یعنی هر چه قدر انگیزه در كاری پر نگ تر ،دیده شود نتیجه بهتری حاصل می‌شود.
بدیهی است كه شغل و كار یكی از مسائل مهم در زندگی هر فرد می‌باشد كه گاه به صورت حساب شده وب رنامه ریزی شده انتخاب می‌شود وگاه بدون هیچ گونه برنامه و تفكری آنچه مسلم است داشتن انگیزه در هر كاری تأثیر بسزایی درنتیجه خواهد داشت.
همه ما می دانیم یكی از سازمانهایی كه در تعلیم و تربیت نیروی كار آمد انسانی جامعه نقش كلیدی دارد آموزش و پرورش است كه وظیفه بسیار مهمی در شناختن و شكوفا كردن استعدادهای پیچیده ترین شاهكار خلقت را دارد ، پس باید با ایجاد انگیزه قوی در دست اندركاران امر خطیر تعلیم و تربیت برای بهبود و بالا بردن كیفیت نتایج به دست آمده كوشید.
هدف از انجام این تحقیق این است كه چگونه با استفاده از راه كاریهای مناسب ، در مدیران و معلمان سطوح مختلف مقاطع تحصیلی انگیزه ایجاد كرد تا آنها با رغبت بیشتر از راه كارهای نوین در آموزش و پرورش استفاده كنند. به امید روزی كه شاهد رشد وشكوفایی این سازمان بزرگ باشیم . (عباس زاده ، سید محمد ، 1369 )
بیان مسئله :
در سالهای اخیر تعداد بی شماری كنفرانس و سمینار در اغلب نقاط دنیا در مورد چگونگی استفاده از راه كارهای نوین آموزشی در آمزش و پرورش رسمی در سطوح مختلف مقاطع تحصیلی رابطه آن با بازدهی و نتایج بدست آمده انجام گرفته است . در ایران نیز كتب و رسالاتی در این زمینه نوشته شده و سمینارهای نه چندان زیاد ولی قابل توجه برگزار گردیده است. اغلب متخصصان رسانه‌های آموزشی كشورهای در حال توسعه معتقد هستند كه تاكنون برنامه‌ریزی های محلی و مناسبی جهت استفاده ازرسانه‌های آموزشی و راه كارهای نوین به نحوی كه متناسب با محدودیتها و نیازهای جوامع این كشور ها باشد ، نشده است . در اغلب موارد یا این راه كارها برای مسئولین آموزشی ناشناخته است و یا اینكه آنها انگیزه استفاده از آن را در خود نمی‌بینند. منطق ایجاد می‌كند كه علاوه بر سرمایه گذاری ،در معرفی این راه كارها در كشور كوشش شود به گونه ای كه استفاده از این راه كارها در سراسر نقاط كشور به صورت خودجوش توسط مدیران و معلمان در داخل مدارس استفاده شود و این هدف میسر نمی‌شود مگر باایجاد انگیزه لازم در مسئولین آموزشی مدارس. (تولید و كاربرد مواد آموزشی، 1379)
لغت انگیزه ازنظر دستور زبان فارسی اسم و انگیزش اسم مصدر انگیختن است ،بنا به نوشته لغت نامه دهخدا، انگیختن یعنی به حركت در آوردن . چنان كه حافظ می‌گئید:
اگر غم لشكر انگیزد كه خود عاشقان ریزد
انگیزه یعنی سبب، علت وانچه كسی را به كاری وادار كند. انگیزش یعنی تحرك و ترغیب و انگیزش یك عامل درونی است كه انسان یا به طور كلی موجود زنده را به حركت در می آورد و انگیزش حالتی است كه در اثر دخالت انگیزه به موجود زنده دست می دهد. برای مثال می‌توان گفت كمبود آب بدن یا نیاز به آب انگیزه و احساس تشنگی انگیزش است . انگیزه را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم كرد:
1ـ انگیزه های فیزیولوژیك : بر اساس نیازهای زیستی موجود زنده می‌باشد مثل گرسنگی ، تشنگی ،انگیزه های فیزیولوژیك را سیقهای فیزیولوژیك یا انگیزه های حیوانی نیز می‌نامند چون بین انسان و حیوان مشترك هستند .
2ـ انگیزه های اجتماعی یا ثانویه : یعنی انگیزه هایی كه نیاز زیستی را بر طرف نمی‌كنند بلكه در اثر یادگیری به وجود می آیند مثل انگیزه های كسب قدرت ، پذیرش اجتماعی ،تسلط طلبی و … انگیزه های اجتماعی به طور عمده تحت تأثیر اجتماعی كه انسان در آن رشد كرده است قرار دارند . (عباس زاده ، سید محمد ، 1369 )
راه كار :
راه و روشی مناسب برای نیل به هدفی مشخص در زمانی معین به گونه ای كه بهترین و سریعترین روش برای مقابله با مشكلات موجود در آن زمینه باشد. از گذشته های دور همیشه انسان در برخورد با مسائل به دنبال آسان ترین و منطقی ترین راه حل برای رسیدن به جواب مسئله می‌گشت . به عبارتی وجود راه كار برای رسیدن به هدف اجتناب ناپذیر است . مسلم است كه در دنیای پیچیده تكنولوژی امروزی راه كارهای تعلیماتی دهه های قبل نمی‌تواند مؤثر باشد . پس همگام با پیشرفت مسئله راه كار هم باید متناسب با آن باشد.
درجامعه ما كه آموزش و پرورش دارای هدفهای معنوی و اقتصادی است و سعی دارد كه فرد را در تحقق آن اهداف به فعالیت نهادی وادار باید با ایجاد رغبت و انگیزه ، مدیران و معلمان را تشویق به استفاده از این راه كارهای نوین نماید.
اهمیت مسئله و ضرورت تحقیق:
در گذشته این تصور وجود داشت كه هر گاه فردی در یك موضوع ،دانش و تخصص كافی را دارا باشد می‌تواند آموزش آن را نیز به عهده بگیرد . امروزه داشتن دانش و تخصص در یك موضوع برای اشتغال به كار ،اموزش ان موضوع اگر چه شرط لازم به شمار می‌رود اما كافی نیست . كسی كه به كار آموزش و پرورش اشتغال می وزرد علاوه برداشتن خصصی در موضوع مورد تدریس می‌باید به دانش و مهارت عملی در اصول و روشهای تعلیم و تربیت نیز مجهز باشد. (تولید و كاربرد مواد آموزشی، 1379)
از جمله اطلاعاتی كه هیچ معلم و دست اندر كار آموزشی از آن بی نیاز نیست ،آشنایی با راه كارهای مناسب و نوین آموزش و پروری در رابطه با یادگیری دانش آموزان می‌باشد. راه كارهای نوین از یك طرف به عنوان عامل كنترل كننده تمامی عناصر تعلیم و تربیت مانندهدف ، برنامه و از طرف دیگر وسیله ای برای هدایت فعالیتهای تحصیلی دانش آموزان به كار می‌رود. این راه كارها یكی از اركان اصلی و جدایی ناپذیر آموزش و پرورش است. بنابراین یكی از صلاحیتهای فردی برای احراز شغل در آموزش و پرورش علاوه بر داشتن دانش نظری ، داشتن مهارتهای عملی دراین زمینه است . برای محقق این هدف وجود كتابها، فیلمهای آموزشی، سمینارها برای آشنایی مدیران و معلمان از یك طرف و ایجاد زمینه‌هایی برای تقویت انگیزش در مدیران و معلمان مثلاً انگیزه پیشرفت شغلی،تشویق مادی، استفاده از انگیزش موفقیت ، ایجاد انگیزش گرایش و رغبت از جمله راه كارهای موثر در این زمینه می‌باشد . مثلاً به علت رشد جمعیت و عدم توانایی مالی بودجه دولت در تأمین هزینه های مورد نیاز برای ایجاد زمینه‌های شغلی و جذب افراد با علاقه و شایسته سال به سال كیفیت آموزش و پرورش پائین آمده است واین امر باعث گردیده كه هر سال هزینه زیادی به علت افت تحصیلی و پائین بودن كیفیت آموزش برجامعه تحمیل گردد ولی بر عوامل یاد شده، كمبود انگیزش شغلی معلمان و مدیران بیش از هر چیز جلب توجه می‌كند.
ایجاد عشق و علاقه و انگیزش در افراد می‌تواند به نحوی در بالا بردن كیفیت تعلیم و تربیت نقش بسیار مؤثری داشته باشد. ولی چگونه ؟
عدم توانایی در تأمین احتیاجات مادی ما را از سایر نیازهای آنها غافل كرده است و یكی از عوامل عدم انگیزه در معلمان و مدیران برای استفاده از راه كارهای مناسب در امر یادگیری نداشتن انگیزه پیشرفت ، تعلق پذیری ، قدرشناسی و نداشتن پایگاه مناسب اجتماعی است . در كشورهایی كه كاربرد یافته های روان شناسی جایگاه خود را در ابعاد گوناگون حیات اجتماعی یافته است . در آغاز قرن و بین چهل تا پنجاه سال گذشته مسئله انتخاب كاركنان سازمانها تاكنون بعنوان یكی از وظایف اساسی روان شناسی تلقی می‌شود. در كشور ما توجه به رشد جمعیت ، ضعف پرداخت و موانع عدیده دیگر مانع از توفیق آموزش و پرورش در گزینش بهتر نیروی انسانی علاقه‌مند شده است .
چون داشتن انگیزه تأثیر مستقیم در استفاده بهینه از راه كارهای آموزشی در تمام مقاطع تحصیلی دارد . این ضرورت احساس شدكه رابطه بین انگیزه و استفاده از راه كارهای نوین یا به عبارتی بررسی راه كارهای موثر ایجاد انگیزه در معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی برای كاربرد هر چه بیشتر تكنولوژی نوین مورد بررسی قرار گیرد. (شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
هدف پژوهش :
فرضهای پژوهش :
تعریف عملیاتی اصطلاحات :
انگیزه : سبب و علت ، آنچه كسی را به كاری وادار كند. عامل روانی گاه آگاهانه و گاه ناآگاهانه كه انسان یا حیوان را به منظور تحقق بخشیدن به بعضی از اعمال یا گرایشها به بعضی از هدفها آماده می‌كند.
راه كار : روش و راهی مناسب بر اینیل به هدفی خاص و غلبه بر مشكلاتی كه در راه رسیدن به هدف وجود دارد .
معلم : از عناصر عمده و مهمی‌كه تشكیل سازمانهای آموزشی بدون او امكان ندارد . كسی كه با استفاده از دانش و معلومات و آشنایی با روشهای نوین به امر تعلیم و تربیت می پردازد.
مدیر : هدایت كننده و رهبر یك سیستم برای تحقق بخشیدن به اهداف موجود در سیستم .
مبانی نظری :
شاید بتوان تاریخ روان شناسی را تاریخ بحث انگیزه (انگیزش) دانست كه همیشه و برای همه روان شناسان و فیلسوفان مطرح بوده و هست . انسان هم منشأ پرسش است و هم منشأ پاسخ . چرا كه یكی از عوامل رشد و تكامل همین پرسش ها و پاسخ هاست .
روان شناسان درباره ماهیت انگیزش اختلاف نظر دارند و بنابراین اصطلاح انگیزش را متفاوت تعریف كرده اند. اكثر تعریف های انگیزش به سه جنبه در رفتار فرد برانگیخته اشاره می‌كنند: (شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
اگرچه برخی از تعریف ها روی یكی از این سه جنبه، بیش از دو جنبة دیگر تأكید می‌كنند، با توجه به فرایند انگیزش می‌توان به دلایل پرداختن به انگیزش در رفتار انسان پی برد كه عبارتند از : اول ، به این دلیل كه غالباً مشاهدات اتفاقی و علمی ( كنترل شده) نشان داده اند كه چیزی ماشه « رفتاری» را كشیده است.
دوم، برای این كه گاهی اوقات ، ما به روش و شیوه خاصی رفتار می‌كنیم و گاهی به روش دیگر، چرا ؟ چنین می‌شود؟ یعنی چرا از وقتی به وقت دیگر فرق می‌كند؟ از قرار معلوم ، زمانی كه رفتاری از ما سرمی‌زند انگیزش وجود دارد وگرنه آن رفتار سر نمی‌زند.
سوم ، این كه مفهوم انگیزش كمك می‌كند كه توجیه و تبیین كنیم چرا « رفتاری» در موقعیت خاص رخ می دهد و در موقعیت های دیگر سر نمی‌زند؟
چهارم، این كه علاوه بر آن، مفهوم انگیزش توان ما را نسبت به شناخت و پیش بینی رفتار می افزاید و این نیز طبعاً ما را در كنترل رفتار كمك خواهد كرد. به همین سبب، روان شناسان ، تقریباً همگی براین باورند كه انسان، در هر سن ، بدون انگیزش ، فعالیت نمی‌كند. (شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
از آنچه گفته شد می‌توان نتیجه گرفت كه انگیزش در پیدایش رفتار معین تقریباً نقش محوری ایفا می‌كند.
و یادگیری نیز بدون انگیزش انجام نخواهد گرفت . به عبارت دیگر می‌توان گفت كه :
انگیزش، تعیین كننده میزان صرف وقت در فعالیت های مختلف است. (لیت لی كیج و دیویدسیب، برلانیز، 1374 )
ما با بحث انگیزش در می یابیم كه چه عامل درونی و بیرونی باعث پیدایش رفتار خاصی در شخص یا گروه می‌شود. آنچه رفتار ما را هدایت می‌كند و جهت می دهد و شخص را تا دست یافتن به خواسته اش فعال نگه می دارد . به عبارت دیگر در بحث انگیزش رفتار، در واقع به تعلیل رفتار یا افكار واعمال فرد یا گروه می پردازیم . معلم و درمانگر (روان شناس بالینی و روان پزشك) كه هدفی جز كمك به تغییر یافتن رفتار (افكار واعمال) محصلان و مراجعان ( به شكل ایجاد، اصلاح یا تكمیل ) ندارند وقتی به هدف خود خواهند رسید كه بتوانند پاسخ پرسشهایی نظیر سئوالات زیر را بیابند.
- رفتار موجود كه باید تغییر یابد چه و چگونه است ( تحلیل و توصیف رفتار یا موضوع تغییر).
- چه عاملی یا عواملی این رفتار را به وجود آورده است؟
- چه نوع تغییری مورد نیاز است؟ ( ایجاد ، اصلاح ، تكمیل)
- چرا می خواهیم تغییر كنیم؟ (هدف تغییر)
- چه رفتاری را می خواهیم جانشین كنیم ؟ (رفتار مطلوب)
- چگونه می خواهیم یا میتوانیم تغییر دهیم؟
- با چه می خواهیم یا میتوانیم تغییر دهیم؟
- تغییر پیدا شده را چگونه ارزشیابی كنیم ؟
- وضع جدید یا مطلوب را چگونه تقویت كنیم كه به وضع قبلی برنگردد؟(شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
پس تا به علت یا عامل اصلی به وجود آورنده رفتار موجود پی نبریم از تغییر مطلوب آن ناتوان خواهیم بود.
به طور كلی انگیزش دارای چند اصل است :
اول :
· انگیزه های اولیه یا ناآموخته
·انگیزه های ثانویه یا آموخته
·انگیزه های بیولوژیك و فیزیولوژیك یا بدنی و زیستی
·انگیزه های اجتماعی (آموخته)
·انگیزه های اجرایی یا انگیزه های افزایش توانایی به عمل كردن روی محیط
·انگیزه های مركب یا تركیبی از انگیزه های نا آموخته و آموخته مانند انگیزه های جنسی،انگیزه های مادی .
هرگاه شخصی انگیزه های مذكور را دریابد و بداند كه مثلاً رفتار الف نتیجه انگیزه الف است آن انگیزه را انگیزه خود آگاهی می‌نامند، اما اگر نتواند به منشأ رفتار الف پی ببرد یعنی نداند كه كدام انگیزه او را به رفتار برانگیخته است آن انگیزه را ناخود آگاه می‌نامند. گاهی تشخیص میان انگیزه های نا آموخته و آموخته غیر ممكن است .
در روابط با انگیزه های لازم است به برخی از مفاهیم اشاره شود كه عبارتند از :
غریزه : حالت مادرزادی كه رفتار خاصی را در همه انواع یك جنس برمی انگیزد.
نیاز : حالت عدم تعادل یا ناشی از به هم خوردن تعادل فرد كه به نیازهای فیزیولوژیك وابسته است مثل نیاز به حرارت و گاهی نیازها روان شناختی هستند مثل نیاز به پیشرفت .
سائق : حالتی كه معمولاً از نیازهای فیزیولوژیك یا علاقه عام فرد به رسیدن به هدفی ناشی می‌شود و به صورت نیرویی در می آید و فرد را تا ارضای انگیزه موجود نیرومند نگه می دارد.
با توجه به نیازها انگیزه ها هم به 2 سطح تقسیم می‌شوند: (بیچرانلو ، راشین ، 1378)
- انگیزه های پیوستگی یا تعلق خاطر
- انگیزه پیشرفت
- انگیزه اقتدار
- انگیزه خودشكوفایی
- انگیزه شناخته شدن
از میان انگیزه های بالا هیچ انگیزه ای به اندازه انگیزه پیشرفت یا موفقیت (vation achievement moti)مورد بحث و تحقیق روان شناسان تربیتی قرار نگرفته است . احتمالاً به این سبب كه هر شخص در هر كاری كه انجام می دهد، همیشه تلاش می‌كند كه موفقیت به دست آورد و از پیشرفت مطلوب برخوردار شود. انگیزه پیشرفت در همه مقاطع تحصیلی مطرح است كه ناكامی در آن طبعاً موجب اضطراب خواهد شد.
دیوید مت كلی لند (1917) معتقد است آدمی در دوران رشد وتكامل خود نیاز به پیشرفت و موفقیت را كسب كرده است . اتكینسون چنین فرض می‌كند كه تفاوتهای افراد در نیروی نیاز به پیشرفت را می‌توان با نیروی نیاز به اجتناب از شكست مقایسه كرد. به نظر او بعضی از مردم موفقیت یا پیشرفت خود را جهت می دهند و برخی دیگر از شكست خودرن دارای درجه بالای اضطراب هستند. این روان شناسان همراه ( لیت وین) ضمن آزمایشی نشان دادند كه افراد رهنموده موفقیت (succes-oriented) احتمالاً برای تحمل و حل دشواری كاری كه می خواهند انجام دهند بی درنگ هدفهای شخصی را پیش بینی می‌كنند بنابراین شانس موفقیت ایشان تقریباً 50% است. در حالی كه رهنموده اضطراب (anxiety oriented) هدفهایی در سطح بالا یا پائین دارند، در كار سخت شكست می خورند و كسی هم نمی‌تواند ایشان را سرزنش كند و مطمئن هستند كه در كارهای آسان موفق خواهند شد. (شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
پیشرفت، انگیزش اجتماعی مهمترین عامل رفتاری در افراد شناخته شده است . انگیزش در هر فردی تنها به وسیله پاداش یا تحریك رغبت به كار و فعالیت انجام نمی‌گیرد بلكه در هر زمینه یا محیط اجتماعی كه افراد در آن تعامل دارند را هم در برمی‌گیرد. در واقع یادگیری مؤثر و موفق در میان جمعی یا جو اجتماعی انجام خواهد گرفت كه در آن آرامش احساس كنند و از كاركردن در آن لذت ببرند و مطمئن باشند كه به كار ایشان ارزش می دهند. هر معلم و مدیری تقریباً در تمام مقاطع تحصیلی انتظار دارد كه جامعه نیز پیشرفت آنها را مهم و ارزشمند شمارند . به همین سبب است كه جامعه و تربیت را هم چون دو روی یك سكه می دانند زیرا مدرسه نمی‌تواند خودش را از جامعه جدا بداند و جامعه هم بدون رشد مدارس امكان پیشرفت ندارد. (بیچرانلو ، راشین ، 1378)
مهمترین نظریه های انگیزش در آموزش و پرورش عبارتند از :
پیشینة مطالعه انگیزش:
تاریخ مطالعه انگیزش به زمان پیدایش آدمی‌روی كره زمین بر می‌گردد. این تاریخ را باید در نوشته های فیلسوفان قدیم از قبیل افلاطون، ارسطو و دیگران جستجو كرد. مثلاً افلاطون مفهوم ازادی اراده را مطرح می‌كند. به نظر او انسان در فعالیت و انتخاب درست یا نادرست آزاد است . فیلسوفان یونان قدیم در تبیین رفتار بشر، مفهوم انگیزه را به كار نبرده اند، بلكه مفهومهای عقل و آزادی اراده در عمل، مطرح بوده اند عقل یا خرد تعیین كننده رفتار انسان تلقی شده است . به نظر این اندیشمندان ، هدف زندگی ، دنبال كردن خوشبختی است . (شعاری نژاد ، علی اكبر ، 1378)
دوره دوم بحث، از مفهوم انگیزش یا علیت رفتار آدمی‌با انقلاب فكری یا عقلی قرنهای 16 ، 17 می‌شود. دراین دوران ، فیلسوفان ودانشمندان ، به تدریج ، مفاهیم علمی‌را جانشین مفاهیم فلسفی می‌كنند.
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
برچسب ها : بررسی عوامل ایجاد انگیزه معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی جهت استفاده از راه كارهای نوین آموزش استناد زده شده , طرح توجیهی بررسی عوامل ایجاد انگیزه معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی جهت استفاده از راه كارهای نوین آموزش استناد زده شده , روانشناسی , دانلود بررسی عوامل ایجاد انگیزه معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی جهت استفاده از راه كارهای نوین آمو